Avrupa Birliği (AB) Kurulu Lideri Ursula von der Leyen ve eski Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinistö, Avrupa’nın sivil ve savunma hazırlıklarını artırmak için atılacak adımlara yönelik hazırlanan rapor hakkında ortak basın toplantısı düzenledi. Von der Leyen, son yıllarda yaşanan Kovid-19 salgını, Ukrayna’da süren savaş ve iklim değişikliği üzere krizlerin “AB’yi uyandırma niteliğinde” olduğunu söyleyerek, “Avrupa, geçtiğimiz yıllarda yaşanan büyük krizlerin ne münferit ne de süreksiz krizler olduğunun farkına varıyor. Bu değişimler karşısında birden fazla vakit yalnızca reaksiyon verdik. Lakin daha fazlasını yapmamız gerekiyor. Zihniyetimizi değiştirmemiz gerekiyor.” dedi.
Niinistö, siber ve hibrit hücumlar başta olmak üzere AB’nin birçok tehditle karşı karşıya olduğu ikazında bulunarak, Birliğin daha fazla bilgi paylaşımı yoluyla ülkelerin kıta genelindeki başkentlerde faaliyet gösteren tehditleri, sabotajcıları ve yabancı casusları savuşturmasına yardımcı olmak için kendi istihbarat teşkilatına gereksinim olduğunu lisana getirdi.
“AB seviyesinde hem stratejik hem de operasyonel gereksinimlere hizmet edebilecek tam teşekküllü bir istihbaratişbirliği servisi geliştirilmesi” teklifinde bulunan Niinistö, “AB kurumlarında casuslukla gayret çalışmalarını geliştirmek” için daha fazla gayrete muhtaçlık olduğunu söyledi.
Niinistö, bu doğrultuda halihazırda var olan AB’nin istihbarat ünitesinin (INTCEN) faaliyetlerinin güçlendirilebileceğini tabir ederken, von der Leyen de bu hususta mutabakata aslında varılmış olunduğunu aktardı.
İstihbarat toplamanın öncelikli olarak üye ülkelerin sorumluluğunda olduğunu hatırlatan von der Leyen, öte yandan “bilgi akışı ve istihbarat toplama” süreçlerinin geliştirilmesine gereksinim olduğunu kabul etti.
Von der Leyen, Birliğin rastgele bir krize hazır olma durumunun güçlendirilmesi için çok sayıda alanın güçlendirilmesi gerektiğini belirterek, ülkelerin işbirliği yapması gereken “ilkeleri, standartları ve hedefleri” belirleyecek bir “AB Krizlere Hazırlık Yasası” oluşturmayı da önerdi.
AB, KRİZLERE KARŞILIK VERMEK KONUSUNDA KÂFİ DEĞİL
Rapor, AB’nin krizlere hazır olmak ve karşılık vermek konusunda kâfi olmadığına işaret ederken, ayrıyeten savunmayı güçlendirmek için ivedilikle harekete geçme gereksinimini gözler önüne serdi.
Niinistö, “Şu anda AB bütçesinden savunma harcamaları için sağlanan fon, stratejik bağlam ışığında gereksinim duyulanın altındadır. Kendi güvenliğimiz için elimizden geleni yapmıyorsak, oburlarının bunu bizim için yapmasını bekleyemeyiz.” dedi.
Rapordaki tekliflerin birçoğu hakkında üye ülkeler ortasında fikir birliğine varmanın “zor olabileceğine” işaret eden Niinistö, “Daha süratli hareket edebilmek için gerektiğinde yalnızca istekli üye ülkeler ortasında krizlere hazırlığı artıracak yeni teşebbüsler başlatmaya da açık olmalıyız.” diye konuştu.
NİİNİSTÖ’NUN RAPORU
Von der Leyen, mart ayında, Niinistö’den Avrupa’nın sivil ve savunma hazırlıklarını artırmak için atılacak adımlara yönelik rapor talep etmişti.
AB tarafından da yakından takip edilen ABD’de yapılacak başkanlık seçimlerinin bir hafta öncesinde Niinistö tarafından sunulan raporda, AB’nin “dünyanın karşı karşıya olduğu ve giderek karmaşıklaşan krizlere cevap verirken ivedilikle daha proaktif olmasına” muhtaçlık olduğu söz edildi.
Birliğin savunma konusunda “üzerine düşeni yapmaya hazır olduğuna dair öbür ülkelere sinyal göndermesi gerektiği” belirtilen raporda, Birliğin gelecek 7 yıl için yaklaşık 1 trilyon avro kıymetindeki bütçesinin yaklaşık yüzde 20’sini güvenlik ve krizlere hazırlık için harcaması gerektiği aktarıldı.
Raporda ortak uğraşlara karşın üye ülkelerin “çok boyutlu kriz senaryolarına şimdi tam olarak hazır olmadığına” işaret edilerek, “herhangi bir üye ülkeye yönelik silahlı taarruz durumunda net bir planın olmaması ve kurumsal ve operasyonel silolar ortasında uyum ve birlikte hareket etme konusunda tam manasıyla fonksiyonel bir AB kapasitesinin bulunmaması olmak üzere hazırlık stratejisindeki iki temel boşluk olduğu” uyarısı yapıldı.
Ukrayna’daki savaşın Avrupa’nın askeri ve savunma kabiliyetlerindeki kıymetli eksiklikleri gözler önüne serdiğinin söz edildiği raporda, ABD ve Çin üzere global güçlerle rekabet edebilmek için gelecek on yıl içinde yaklaşık 50 milyar avroluk yatırıma muhtaçlık duyulabileceği kestiriminde bulunuldu.